ขมิ้น มีฤทธิ์ลดการอักเสบ

ขมิ้น มีฤทธิ์ลดการอักเสบ
 

มีผลทดลองพบว่าส่วนผงแห้ง น้ำคั้น (9) สารสกัดปิโตรเลียมอีเธอร์ (12-13)  สารสกัดแอลกอฮอล์ และสารสกัดน้ำของขมิ้น (13) มีฤทธิ์ลดการอักเสบ และสารสำคัญในการออกฤทธิ์ลดการอักเสบ คือ สาร curcumin และอนุพันธุ์ของสารดังกล่าว (13-21) และเมื่อเปรียบเทียบกับ phenylbutazone พบว่ามีฤทธิ์ใกล้เคียงกันในกรณีของการอักเสบแบบเฉียบพลัน    ส่วนกรณีของการอักเสบแบบเรื้อรังจะมีฤทธิ์เพียงครึ่งเดียวเท่านั้น โดยทำการทดลองฉีดสารสกัดขมิ้นขนาด 160 มก./กก. เข้าทางกระเพาะอาหารของหนูขาว พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการอักเสบคิดเป็น 29.5% และสาร curcumin เป็นสารออกฤทธิ์ นอกจากนี้ สารดังกล่าวยังทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารได้น้อยกว่า phenylbutazone (16) การทดสอบฤทธิ์ของ curcumin และอนุพันธุ์ที่สกัดจากขมิ้น พบว่า desoxycurcumin ออกฤทธิ์ต้านการอักเสบได้ดีที่สุด (18)  อนุพันธ์ต่างๆ ที่ได้จากการสังเคราะห์ curcumin คือ sodium curcuminate และ tetrahydrocurcumin เมื่อนำมาทดสอบฤทธิ์ต้านการอักเสบ พบว่าออกฤทธิ์ได้ดีกว่า curcumin (17) สาร curcumin จะมีฤทธิ์ลดการอักเสบ เป็นสัดส่วนกับขนาดที่ใช้ จนถึงขนาด 30 มก./กก. เมื่อให้สูงกว่านี้ฤทธิ์จะลดลง (18)    ต่อมามีรายงานว่าสาร curcumin สามารถออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์ luekotrine B₄ ซึ่งทำให้เกิดการอักเสบได้ (22)   

น้ำมันหอมระเหยในเหง้าขมิ้นมีฤทธิ์ลดการอักเสบ (23-24) โดยมีฤทธิ์ต้าน histaminในระยะแรกของการอักเสบ  โดยผ่านกระบวนการยับยั้ง trypsin หรือ hyaluronidase (25)   น้ำมันจากใบขมิ้นที่ได้จากการสกัดด้วยไอน้ำ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบในหนูขาวที่ถูกชักนำให้อุ้งเท้าบวมด้วย carrageenin และ cotton pellet โดยน้ำมันหอมระเหยขนาด 1.6 มล./กก. มีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้เทียบเท่ากับ phenylbutazone ขนาด 100 มก./กก. (26)

                น้ำคั้นจากขมิ้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบเมื่อทดสอบกับหนูขาวที่ถูกชักนำให้เกิดการอักเสบที่อุ้งเท้าด้วยสาร carragenan พบว่าน้ำคั้นขมิ้นขนาดต่ำสุดที่สามารถแสดงฤทธิ์ต้านอักเสบได้มีขนาดเทียบเท่าเหง้าขมิ้นสด 0.5 ก./กก. เมื่อให้ทางช่องท้อง และขนาด 20 ก./กก. เมื่อให้ทางปาก ส่วนผงขมิ้นชันขนาดต่ำสุดที่แสดงฤทธิ์เมื่อให้ทางปากคือ 2 ก./กก หรือเทียบเท่าขมิ้นสด 14.8 ก./กก. สารสกัด 95% เอทานอล และส่วนสกัดที่ละลายในเฮกเซน แสดงฤทธิ์ต้านการอักเสบเมื่อให้เข้าทางช่องท้องและทางปาก ขนาดต่ำสุดที่แสดงฤทธิ์ต้านการอักเสบได้มีขนาดเทียบเท่าผงขมิ้นชัน 1.1 และ 0.8 ก./กก. ตามลำดับ เมื่อให้ทางช่องท้อง และ 2.2 และ 3.3 ก./กก. ตามลำดับเมื่อให้ทางปาก (27) สารสกัดน้ำจากขมิ้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบที่เกิดจากการเหนี่ยวนำด้วยเชื้อที่ทำให้เกิดสิว (Propionibacterium acnes) ซึ่งพบว่าสารสกัดจากขมิ้นมีฤทธิ์ยับยั้งการเกิด oxidative burst จากการเหนี่ยวนำด้วยเชื้อได้ 40.3% นอกจากนี้ สารสกัดน้ำจากขมิ้นยังสามารถยับยั้งการสร้าง interleukin-8 และ tumor necrosis factor-a จาก polymorphonuclear leukocytes ของมนุษย์ได้ 29.8 และ 57.6% ตามลำดับ เมื่อใช้สารสกัดในขนาด 50 มคก./มล. ยับยั้งได้ 18.1 และ 43.5% ตามลำดับ เมื่อใช้สารสกัดในขนาด 5 มคก./มล (28)

      สารสกัดเมทานอลของขมิ้น มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ cyclooxygenase-II (COX-II) และ nitric oxide synthase (iNOS) ได้ 74.0 และ 88.4% ตามลำดับ เมื่อทดสอบที่ขนาด 10 มคก./มล. (29)

สาร curcumin จากขมิ้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ด้วยการยับยั้งการออกฤทธิ์ของเอนไซม์ 5-lipoxygenase เมื่อทดสอบกับ neutrophils ของหนูขาว และยังยับยั้งการออกฤทธิ์ของเอนไซม์ 12-lipoxygenase และ cyclooxygenase ในเกล็ดเลือดของมนุษย์ ซึ่งเอนไซม์เหล่านี้จะทำงานเมื่อเกิดการอักเสบ (30) สารสกัดจากเหง้าขมิ้นแห้งแสดงฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ cyclooxygenase และ prostaglandin synthetase ซึ่งพบว่าสารที่ออกฤทธิ์คือ 1,7-bis(4-hydroxy-3-methoxyphenyl)1,6-heptadiene-3,5-dione (curcumin) และ p-hydroxycinnamoylferuloylmethane-1,6-heptadiene-3,5-dione โดยนำสารที่ได้นี้ไปทดสอบกับเลือดม้า เปรียบเทียบกับ flunixin mrglumine ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม non-steroidal anti-inflammatory (NSAID) (31) สาร curcumin, monodemethoxycurcumin และ bisdemethoxycurcumin จากขมิ้นในขนาด 125 มคก./มล. มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ cyclooxygenase-I (COX-I) 32, 38.5 และ 39.2% ตามลำดับ และที่ขนาดเดียวกัน ยังมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ cyclooxygenase-II (COX-II) 89.7, 82.5 และ 58.9% ตามลำดับ (32) สารสกัดหยาบของขมิ้นซึ่งมีปริมาณของ curcumin (i), demethoxycurcumin (ii) และ bis-demethoxycurcumin (iii) 21.4, 7.2 และ 5.1% โดยน้ำหนัก ตามลำดับ มีค่า IC₅₀ ต่อการสร้าง PGE₂ 0.13 มคก./มล. น้ำมันจากขมิ้นซึ่งมี (i), (ii) และ (iii) 25.7, 8.7 และ 6.2% โดยน้ำหนัก ตามลำดับ มีค่า IC₅₀ ต่อการสร้าง PGE₂ 0.48 มคก./มล. curcuminoids ซึ่งมี (i), (ii) และ (iii) 74.2, 14.9 และ 4.5% โดยน้ำหนัก ตามลำดับ มีค่า IC₅₀ ต่อการสร้าง PGE₂ 2.66 มคก./มล. (33) แต่การใช้สารสกัดขมิ้นซึ่งมีสารต่างๆ และน้ำมันขมิ้น จะให้ฤทธิ์ต้านการอักเสบที่ดีกว่าการใช้เพียงสารใดสารหนึ่ง โดยกลไกการออกฤทธิ์จะเกี่ยวข้องกับการยับยั้งการสร้าง prostaglandin E₂ (PGE₂)และยับยั้งการออกฤทธิ์ของเอนไซม์ COX-II (34) สาร curcumin จากขมิ้นมีฤทธิ์ยับยั้งการสร้าง macrophage inflammatory protein-2 (MIP-2) ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการรักษาการอักเสบ (35) สาร cinnamyl tiglate จากน้ำมันหอมระเหยของขมิ้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบเมื่อทดสอบกับหนูขาวที่ถูกชักนำให้เกิดการอักเสบด้วย carrageenin พบว่าการป้อนหนูด้วย cinnamyl tiglate ในขนาด 4.4% ต่อน้ำหนักตัว 1 กก. สามารถลดการอักเสบและฤทธิ์จะมากขึ้นเมื่อป้อนในขนาด 17.6% ต่อน้ำหนักตัว 1 กก. (36) สารจากขมิ้น 6 ชนิดคือ 1,5,-bis(4-hydroxy-3-methoxyphenyl)-(1E,4E)-1,4pentadien-3-one, 1-(4-hydroxy-3-methoxyphenyl)-5-(4-hydroxyphenyl)-(1E,4E)-1,4-pentadien-3-one, curcumin, demethoxycurcumin, bisdemethoxycurcumin และ 5’-methoxycurcumin มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ เมื่อทดสอบกับใบหูของหนูถีบจักรที่ถูกชักนำให้เกิดการอักเสบด้วย 12-O-tetradecanoylphorbol-13-acetate ในขนาด 0.6 ไมโครโมลาร์ โดยที่ bisdemethoxycurcumin มีฤทธิ์ดีที่สุด (37)

JCICM-6 เป็นตำรับยาที่ประกอบด้วยสารสกัดจากพืชหลายชนิดรวมทั้งขมิ้น ซึ่งสกัดด้วยวิธี supercritical CO₂ จากการทดลองพบว่าการป้อนหนูขาวด้วย JCICM-6 ขนาด 0.438 – 1.75 ก./กก. สามารถลดการบวมที่อุ้งเท้าหนูที่ถูกชักนำด้วย carragenan และสารก่อการอักเสบอื่นๆ เช่น histamine, serotonin, bradykinin และ prostaglandin E₂ (PGE₂) ได้ และลดการบวมที่ใบหูของหนูถีบจักรที่ถูกชักนำด้วย arachidonic acid หรือ 12-O-tetradecanoyl phorbol 13-acetate (TPA) ได้ นอกจากนี้ยังยืดเวลาของปฏิกิริยาตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วยความร้อนในหนูขาว และลดจำนวนของ writhing episodes ของหนูถีบจักรที่ถูกชักนำด้วยการฉีด 0.8% w/v acetic acid in 0.9% w/v NaCl ขนาด 0.2 มล. เข้าที่ช่องท้องหนู ซึ่งแสดงให้เห็นว่า JCICM-6 มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและบรรเทาปวด (38) ผลิตภัณฑ์ครีมขมิ้นชัน ซึ่งมีสารสำคัญคือ curcumin, desmethoxycurcumin, bisdesmethoxycurcumin และ aromatic turmerone เท่ากับ 0.78, 0.19 0.16 และ 0.87%w/v ตามลำดับ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบที่เกิดจาก bradykinin (39) ยาเตรียมจากขมิ้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบเมื่อทำการทดสอบในหนูขาวและหนูถีบจักรที่ถูกชักนำให้เกิดการอักเสบที่อุ้งเท้าด้วย carrageenan จากการทดลองพบว่า ยาเตรียมในรูปแบบ aqueous paste 1%w/w W/O (water in oil) cream และ 1% w/w O/W (water in oil) cream มีความสามารถยับยั้งอาการบวมที่อุ้งเท้าหนูขาวได้ 30.23, 36.84 และ 55.55% ตามลำดับ และยาเตรียมในรูปแบบ O/W cream ที่ความเข้มข้น 1%w/w และ 1.5w/w มีความสามารถยับยั้งอาการบวมที่อุ้งเท้าหนูถีบจักรได้ 65.52 และ 95.52% ตามลำดับ (40)

      การศึกษาทางคลินิกแบบ randomized, double-blind, placebo controlled, cross-over study ในผู้ป่วยกระดูกข้ออักเสบเรื้อรังจำนวน 42 คน โดยใช้ยาสมุนไพรที่มีส่วนประกอบของเหง้าขมิ้น 50 มก./แคปซูล 650 มก. พบว่าการได้รับยาสมุนไพรดังกล่าวสามารถลดความเจ็บปวดที่รุนแรงได้ (41)

Posted in: สมุนไพรขมิ้น